اقسام آتشفشانها

بخشهايي مختلف از متن مقاله:

مي دانيم كه زمين در ابتدا به حالت كره گداخته‌اي بوده است كه پس از طي ميليونها سال بخش خارجي آن به صورت قشر سختي در آمد. اين پوسته به دفعات بر اثر عبور مواد مذاب دروني سوراخ گرديد و سنگهاي آتشفشاني زيادي به سطح آن رسيد.

اين عمل حتي در عصر كنوني نيز ادامه دارد. تمام پديدههايي كه با فوران تودههاي مذاب بستگي دارند، پديده آتشفشاني مي‌گويند و علمي را كه هدف آن بررسي اين پديده هاست با آتشفشان شناسي مي‌نامند.

وقتي كه از فعاليت آتشفشاني صحبت مي‌شود در فكر خود فورانهاي بزرگ ، سيلهايي از گدازه ، بهمن‌هايي از سنگهاي گرم و خاكستر ، گازهاي سمي و خطرناك و انفجارات شديد در نظر مجسم مي‌نماييم كه با مرگ و خرابي همراه است. به قول ريتمن كسي كه اين حوادث را مي‌بيند هرگز نمي‌تواند فراموش كند و اين امر به قدرت عظيم طبيعت و ضعف نيروي انساني مربوط مي‌باشد.

● بزرگترين آتشفشان كره زمين

بزرگترين آتشفشان كره زمين مونالوآ نام دارد كه بخشي از جزاير هاوايي را تشكيل مي‌دهد. محيط قاعده مخروط اين آتشفشان ۶۰۰ كيلومتر و قله آن نسبت به كف اقيانوس كه آن را احاطه كرده است ۱۰ كيلومتر ارتفاع دارد. اين آتشفشان ، همراه با ساير قسمتهاي جزاير هاوايي نشاندهنده موادي هستند كه به وسيله فورانهايي كه از يك ميليون سال پيش تا كنون ادامه داشته‌اند، بيرون ريخته شده‌اند.

● بزرگترين آتشفشان كشف بشر

بزرگترين آتشفشاني كه تا كنون به وسيله بشر كشف شده است، اليميوس مونز يا كوه المپيك نام دارد كه در كره مريخ واقع است. شواهد به دست آمده از طريق عكسبرداريهاي سفينه فضايي ماريند ۹ نشان ميدهد كه ارتفاع اين آتشفشان احتمالا ۲۳ كيلومتر بوده و كالدراي آن نيز ۶۵ كيلومتر عرض دارد. ...

...

● ايستگاههاي مراقبت

براي پيشگويي يك فوران آتشفشاني ، استقرار يك ايستگاه مراقبت در دامنه‌هاي آتشفشان دومين شرط لازم است. بطور كلي ، در حال حاضر ، حداقل دستگاههاي مشاهداتي قابل قبول كه بايد براي مراقبت از يك آتشفشان مورد استفاده قرار گيرد، شامل تقريبا ۱۰ زلزله سنج و شبكه‌اي از انحراف سنجها است كه به نحو مناسب مستقر شده باشند. با چنان وسايل و به كمك چند متخصص وظيفه شناس و دقيق ، امروزه مي‌توان اطمينان يافت كه در مقابل بيداري هر آتشفشان غافلگير نخواهيم شد.

آنچه كه نسبت به آن احاطه كمتري داريم، پيش بيني حوادث محلي در هر بحران است، هنوز در تعين ساعت دقيق فوران ، ماهيت آن ، قدرت و ميزان فوران يا انفجار در مراحل بحران بسيار نامطمئن عمل مي‌كنيم و انجام اين كار مستلزم پيشرفتهاي ديگري است.

علاوه بر استقرار ابزار و مشاهداتي مدرن كه به وسيله فرانسوي‌ها ، آمريكايي‌ها ، ژاپني‌ها يا ايسلندي‌ها بكار گرفته شده است، وسايل محاسباتي و ارتباط جمعي ديگري هم به آن اضافه كرده‌اند. نتايج ايستگاهها بطور دائم در اختيار يك واحد مركزي قرار مي‌گيرد. محاسبات دائما به دستگاههاي كامپيوتري هر ايستگاه سپرده مي‌شود و فرداي آن روز به كمك ماهواره‌ها تمام اطلاعات در اختيار آزمايشگاههاي دور دست قرار مي‌گيرد تا كارهاي نهايي روي آن انجام شود.

استفاده از انرژي ژئوترمال آتشفشان

    اگر در مناطق غير آتشفشاني حفاريهايي به عمق ۴ تا ۵ كيلومتر انجام شود ممكن است مقدار افزايش دما به حدود ۱۰۰ تا ۱۳۰ درجه سانتيگراد برسد. ...

...

برخي از مطالب موجود در مقاله:

آتشفشان

● بزرگترين آتشفشان كره زمين

● بزرگترين آتشفشان كشف بشر

● نمونه‌اي از فورانهاي مهم دنيا

● اقسام آتشفشانها

آتشفشان چگونه بوجود مي آيد؟

دهانه آتشفشان

● آشنايي

● اشكال مختلف دهانه آتشفشان

● رابطه آتشفشان شناسي با ساير علوم زميني

علل پيدايش آتشفشان

● آتشفشانهاي حاشيه صفحات همگرا

● آتشفشانهاي در مرز صفحات واگرا

● جزيره ايسلند

● آتشفشانهاي درون صفحه‌اي

● اهميت آتشفشان شناسي

● پيشگيري از خطرات اجتماعي آتشفشان

فوران آتشفشان

● انواع فوران

بمب آتشفشان

● عوامل موثر در اشكال بمبها

● انواع بمبهاي آتشفشاني

قسمتهاي مختلف آتشفشان  

انواع آتشفشان  

و ...

آتشفشان سهند

    آتشفشانهاي بزرگ سهند ، در ۴۰ كيلومتري جنوب تبريز واقع است و با آتشفشانهاي كوچكتر شمال غرب درياچه اروميه و مركز آتشفشاني ارمنستان و آرارات كه در نزديكي مرز ايران واقع است، ارتباط دارد.  

آتشفشانهاي بزرگ سهند ، در ۴۰ كيلومتري جنوب تبريز واقع است و با آتشفشانهاي كوچكتر شمال غرب درياچه اروميه و مركز آتشفشاني ارمنستان و آرارات كه در نزديكي مرز ايران واقع است، ارتباط دارد.

ارتفاع كوه سهند از سطح دريا ۳۶۹۵ متر مي باشد و مخروطي بسيار پهن و گسترده دارد كه از توفها و خاكسترهاي فوران تشكيل گرديده و بر اثر آبهاي جاري دره‌هاي تنگي در آنها ايجاد شده است. سهند مخروط بسيار پهن و گسترده اي از تناوب منظم گدازه و خاكستر است كه چينه بندي منظم دارد. مواد آتشفشاني سهند بر روي رسوبات مختلف (از پالئوزوئيك تا ميوسن) و مساحت تقريبي ۴۵۰۰ كيلومتر مربع را پوشانيده است. اين وسعت قشر نازك خاكسترهاي آتشفشاني سهند در مناطق دوردست (مثلا در اطراف جاده بستان آباد - تبريز را شامل نمي شود.

● فعاليت آتشفشان سهند

تعيين سن مطلق گدازه‌هاي سهند بين ۱۴/۰ ميليون سال تا ۱۲ ميليون سال را نشان داده است. با اين ترتيب آتشفشانهاي سهند در چند مرحله فعاليت داشته و در حد بين اين مراحل فعال ، آرامش نسبي برقرار بوده است. وجود رسوبات حاصل از فرسايش مواد آتشفشاني و سن متفاوت نمونه ها ، مسئله فوق را تائيد مي كند.

● محيط رسوبي گدازه‌هاي سهند

سيمان لايه‌اي سنگها ، دانه بندي رسوبات و وجود آثار انواع ماهي در خاكسترهاي خلعت پوشان تبريز سبب شده تا عده اي از زمين شناسان ، براين باور باشند كه سهند به صورت جزيره و يا شبه جزيره كوهستاني بوده كه با دريايي كم ژرفا احاطه مي‌شده و مواد آتشفشاني ورودي به اين محيط ، به كمك جريان آب ، به صورت يكنواخت در سطحي وسيع پراكنده مي‌شدند.

● چينه شناسي آتشفشان سهند

سهند ، توده آذرين خروجي است كه به صورت كلاهكي برروي پايه اي از سنگهاي رسوبي به سن‌هاي مختلف قرار گرفته است. ضخامت مواد آتشفشاني بيش از ۸۰۰ متر برآورد شده است و در يك نگاه كلي ، مواد آتشفشاني تشكيل دهنده سهند به ترتيب از پائين به بالا ، عبارتند از : كنگلومراي آتشفشاني ، افق‌هاي پاميس‌دار و گدازه‌هاي آندزيتي ، تناوبي از لايه هاي آگلومرايي ، روانه‌هاي برشي و لاهار و گدازه‌هاي داسيتي. بدين ترتيب با توجه به وضع چينه شناسي ، سهند را مي توان نوعي كلاسيك از يك آتشفشان چينه‌اي دانست.

● ويژگي تكتونيكي آتشفشان سهند

به احتمال زياد ، پيدايش آتشفشانهاي سهند به تجديد فعاليت گسل سلطانيه - تبريز كه از منطقه سهند عبور مي‌كند، مربوط بوده است. ...

...