مقاله استانداردهاي ساختمان كتابخانه

بخشهايي از متن:

عوامل مؤثر در برنامه ريزي

گرچه معمولاً لازم است در هر كتابخانه عمومي بخش امانت و مراجعه جداگانه اي براي بزرگسالان و كودكان در نظر گرفت، اهميت نسبي آن تحت مقتضيات گوناگون بسيار متفاوت خواهد بود. پيش از آنكه فضاي لازم براي هر يك از اين خدمات پيش بيني شود، بايد براساس هدفهاي كتابخانه و ارجحيت هاي محلي، در مورد دامنه و گسترش اين خدمات و تسهيلات وابسته به آن تصميم گرفت.

دگرگون پذيري

ساختمان كتابخانه هاي عمومي بايد به گونه اي طرح شود كه نيازهاي قابل پيش بيني در ظرف 10 الي 20 سال بعد را در خود بگنجاند و تغييرات تعداد و مشخصات جمعيت حوزه عملكرد را در نظر داشته باشد. در صورت امكان، بايد محل كتابخانه را باتوجه به گسترش آتي ساختمان كتابخانه برگزيد و در طرح ساختمان نيز به اين امر توجه نمود. لازم است طرح داخلي ساختمان، چگونگي استفاده از فضا، طرز قرارگرفتن چراغها، منابع تأمين حرارت، و ديگر وسايل فني داراي انعطاف و دگرگون پذيري هر چه بيشتر باشد. رعايت اين امر به ويژه در بخشهايي از كتابخانه كه مورد استفاده همگان است اهميت دارد. حتي در كتابخانه هاي بزرگ هم غالباً بهتر است تقسيم فضا نازك و قابل برداشتن انجام داد و تا جاي ممكن از تقسيماتي به اطاق و بخش جداگانه پرهيز كرد.

گزينش جاودسترسي

دسترسي سريع و راحت مردم به كتابخانه مهمتر از آنست كه كتابخانه شعاع عملكرد متمايزي اختيار كند. كتابخانه هايي كه در نواحي مركزي شهر در مسير جريان آمد و رفت افراد پياده و نيز وسايل نقليه عمومي واقع شده اند و از تسهيلات پاركينگ وسيع برخوردارند، خوانندگان بيشتر از نواحي بسيار گسترده تري جلب مي نمايند تا كتابخانه هايي كه فاقد اين مزايا هستند. در اينجا عامل اصلي كشش خواننده به كتابخانه، تنها كتابخانه به طور مطلق نيست بلكه كشش و جاذبه كلي منطقه اي كه كتابخانه در آن واقع شده بسيار مؤثر است؛ به همين سبب قرار دادن كتابخانه در مراكز ويژه خريد و بازار، مورد توجه است. به طور كلي كتابخانه- هاي فعال و گسترش يافته خواننده را از نقاط دورتر جذب مي كنند و هر چه كتابخانه بهتر و بزرگتر باشد شعاع عملكرد مؤثر آن نيز گسترده تر خواهد بود. با اينهمه، به ناچار ميزان كارآيي كتابخانه با مسافت نسبت عكس دارد. در شهرها معمولاً لازم است كتابخانه هاي شاخه با شعاع 5/1 كيلومتر و كتابخانه هاي بزرگتر با شعاع 3 تا 4 كيلومتر عمل كنند. البته ممكن است لازم شود اين مشافت را برحسب عواملي چون تسهيلات آمد و رفت، تراكم جمعيت، و ويژگي- هاي مشترك در نواحي مختلف، تعديل كرد. طرح ريزي خود ساختمان نيز بايد به گونه اي باشد كه دستيابي به كتابخانه را ساده نمايد و تا جاي ممكن از ايجاد پلكان، درهاي تنگ، و ديگر فضاهاي خفه و بسته احتراز شود. لازم است به مشكلات سالخوردگان و معلولين توجه داشت و هر جا ضرورت ايجاب كند از آسانسور، سطوح شيب دار، و درهاي خودكار استفاده نمود.

...

نگهداري وسايل ديد و شنودي

كتابخانه بايد محلي براي نگهداري وسايل گوناگون و متحول كه براي استفاده از رسانه- هاي ديد و شنودي لازم است، داشته باشد. برخي از اين وسايل مانند گرامافون و دستگاه خواندن ميكروفيش و مانند آن را معمولاً مي توان به طور دائمي آماده و مستقر داشت. برخي مانند ضبط صوت و پروژكتور اسلايد را مي توان موقعي كه مورد نياز نيست روي قفسه هاي مخصوص قرار داد. كتابخانه ي بزرگ قادرند براي نگهداري لوازم ديد و شنودي تكنيسين استخدام كنند و نيز وسايل اضافي فيلمبرداري و ضبط جهت توليد رسانه هاي ديد و شنودي فراهم آورند.

معمولاً كتابخانه اي كه در خدمت جمعيت بيست هزار و يا بيشتر است بايد محل جداگانه اي براي نگهداري لوازم ديد و شنودي داشته باشد. كتابخانه اي كه در خدمت 60 هزار نفر و يا بيشتر است نيز معمولاً به محل اضافي براي تكنيسين، آزمايشگاه و ديگر لوازم ويژه ضبط صدا و تصوير نياز خواهد داشت.

استفاده از رسانه ها و وسايل ديد و شنودي

در كتابخانه اي كه داراي مجموعه غني متشكل از رسانه هاي چندگانه است بايد محلي براي استفاده از اين رسانه ها چه به طور انفرادي و چه به صورت گروهي پيش بيني شود. اين امر به ويژه در كتابخانه كودكان ارزش زيادي دارد. براي استفاده از رسانه ها به طور گروهي، مي توان از اطاق اجتماعاتي با تجهيزات ديد و شنودي مناسب استفاده كرد. اهميت و ضرورت اين اطاقها با افزايش مجموعه رسانه ها بيشتر مي شود.

براي استفاده از رسانه هاي ديد و شنودي به صورت انفرادي، پيش بيني فضاي اضافي ضروري نيست. كتابخانه بايد طوري طرح ريزي شود كه بتوان از مواد ديد و شنودي در هر يك از ميزهاي مطالعه استفاده كرد؛ اگر نتوان به چنين ايده آلي دست يافت، لازم است لااقل پريزهاي برق به فراواني در نزديكي ميزهاي مطالعه، اطاقهاي مطالعه انفرادي، و در بخش مرجع تعبيه نمود. گاهي اوقات وجود چنين تسهيلاتي، مراجعين بيشتري را به كتابخانه مي كشاند؛ در اين صورت مي توان فضايي اضافه بر آنچه در بند 91 توصيه شد پيش بيني كرد. با آنكه معمولاً صفحه، نوار، راديو و مانند آن را از راه گوشي مخصوص شنيده مي شود، مقداري عايق صدا در اطاقكهاي انفرادي و نيز اطاقهاي گروهي لازم خواهد بود. تاريك كردن كامل محيط براي تماشا كردن اسلايد و مانند آن به طور انفرادي (به ويژه در صورتي كه لوازم ديد و شنودي كارآمد باشد) ضروري نيست ولي آرايش كتابخانه بايد به گونه اي باشد كه بتوان اسلايد و ميكروفيلم و نوارهاي ويدئو و ساير رسانه ها را بدون مزاحمت نور مستقيم آفتاب تماشا كرد.

دسته: معماري
فرمت فايل: doc
حجم فايل: 41 كيلوبايت
تعداد صفحات فايل: 107

مقاله استانداردهاي ساختمان كتابخانه

برچسب ها : مقاله استانداردهاي ساختمان كتابخانه , مقاله استانداردهاي ساختمان كتابخانه