تحقيق بررسي نقوش و تزئينات مسجد جامعه يزد

برچسب ها : تحقيق بررسي نقوش و تزئينات مسجد جامعه يزد , تحقيق بررسي نقوش و تزئينات مسجد جامعه يزد

تحقيق بررسي نقوش و تزئينات مسجد جامعه يزد

تحقيق بررسي نقوش و تزئينات مسجد جامعه يزد

فهرست مطالب

عنوان                                    صفحه

- فصل اول

مسجد در معماري ايران............. 5

عملكردهاي مساجد مختلف............. 7

خصوصيات فضاهاي كالبدي مسجد....... 9

- فصل دوم

مسجد جمعه يزد..................... 15

مسجد جامع قديم.................... 16

مسجد جامع نو..................... 19

كتيبه‌ها .........................

فضاي جلوخان ..................... 26

سردر و پيش درگاه................. 28

دهليز (كرياس) ................... 31

منار............................. 42

شبستان شرقي ..................... 43

شبستان غربي...................... 44

شبستان شاهزاده................... 44

صحن داخلي........................ 44

ايوان اصلي....................... 45

زير گنبد ........................ 47

دالانها و شاه نشينهاي متصل به ايوان 49

در و درگاههاي شمالي و غربي ........ 50

پاياب ........................... 51

سنگهاي قبر غيره منصوب ............. 51

كتابخانه ......................... 52

- فصل سوم 

تزيين در معماري .................. 55

انواع تزئينات.................... 59

كتيبه‌ها ......................... 59

تزئينات هندسي ................... 61

تزئينات گياهي ................... 62

نكاتي راجع به تزئينات ........... 65

تأثير رنگ در تزئين معماري.......... 69

بررسي رنگها ..................... 71

رنگ سفيد ........................ 72

رنگ آبي.......................... 72

رنگ قرمز......................... 74

رنگ زرد.......................... 75

رنگ سبز.......................... 77

كنارهم قرارگيري رنگها ............ 77

معماري و نگارگري ................ 79

نگاهي به اشكال هندسي و تطابق آنها با رنگهاي اصلي 80

رنگها در شب...................... 81

جلوه رنگ در كاشي معرق............ 82

طلوع و غروب...................... 82

مفهوم نقوش....................... 83

- فصل چهارم 

مصالح تزئينات در مسجد جامع يزد ... 90

آجر.............................. 91

گچ............................... 93

سنگ.............................. 94

چوب.............................. 95

كاشي............................. 95

تاريخچة ظهور و انحطاط.............. 96

انواع كاشي ...................... 98

مقرنس............................ 99

پيوست 1

پيوست 2

تصاوير پروژه عملي

...

بخشهايي از متن:

مقدمه

هنر جوهره‌اي است كه در ذات هر ايراني به فضل الهي به وديعه نهاده شده است. به همين علت جلوه‌هاي هنر در تمام مظاهر و مقوله هاي زندگي ايراني مانند:‌ معماري، نقاشي ، خط و كتابت ، پارچه‌بافي، قالي وگليم‌بافي، فلزكاري، سفالگري و ...... در طول تاريخ بروز و ظهور داشته و دنيايي از زيباييها، ذوق، خلاقيت و ابتكار را پديد آورده است.

يكي از مظاهر انعكاس هنر ايراني در معماري اين سرزمين است. هنرمند معمار ايراني، از ابتداي كار و از هنگام بكارگيري آجر كه از مصالح اوليه احداث بنا به شمار مي‌رفته زيباترين نقشها  و طرحها را هنگام احداث ديوارها و پوشش گنبد ها وگوشواره ها، مقرنس‌ها و طاقنماها خلق كرده است و در روند تكاملي آن با گره چيني، گل‌اندازي، گره‌سازي و آجركاري خفته و رفته، شاهكارهاي بي‌نظيري را به وجود آورده است.

هنگام استفاده از گچ با خلق گچبريهايي با نقوش هندسي، گياهي، دنيايي از خلاقيت را كه  در دنيا بي نظير مي‌باشد آفريده و در استفاده از چوب براي پنجره ها و درها با بهره‌گيري از فنوني نظير منبت، مشبك، معرق، كنده‌كاري، خاتم‌سازي و نقاشي روي چوب، اعجاز باور نكردني را پديد آورده است.

براي تزيين بنا از كاشيهايي نظير يك رنگ، هفت رنگ، معرق، طلايي و .... شيشه و آيينه در شكلها و رنگها و ابعاد گوناگون، مدد جسته و دنيايي از زيبايي و خلاقيت و هنر را عرضه كرده و همه اينها به همراه حجاريهاي زيبا،  بنا هايي را در جاي جاي ايران بر پا و استوار كرده است.

بدون ترديد تحقق اين همه زيباييها و خلاقيت جز به مدد عشق به معبود امكان‌پذير نبود، چرا كه بيشترين جلوه آنها را در مسجد، محراب و زيارتگاه مي‌توان ديد.

...

مسجدها را از نظر دامنه تنوع و حوزه كاركرد هاي آنها مي توان به چهار گروه طبقه‌بندي كرد: گروه نخست، شامل مسجدهاي جامع و مسجدهاي بزرگي مي‌شود كه توسط سلاطين، وزاء و حكام ساخته مي شدند. اداره عموم اين مسجدها توسط باني يا مأموران دولتي صورت مي گرفت و آنان در اغلب موارد به هر كسي اجازه پيشنمازي يا تدريس  در اين مكان را نمي دادند بلكه اشخاصي كه مورد تاييد باقي قرار مي‌گرفتند به منصب پيشنمازي يا تدريس برگزيده مي‌شدند. دربرخي از مسجدهاي جامع، چند پيشنماز همزمان به اقامه نماز مي‌پرداختند و پيروان هر مذهب و مسلك با اقتدا به پيشواي خود، نماز برگزار مي‌كردند.

- گروه دوم، شامل مسجد هاي متوسطي مي‌شود كه توسط بزرگان محلي، علما و يا مشاركت عمومي مردم ساخته مي شد. در بسياري از اين مساجد ها براي پيشنماز و ديگر افراد مسجد، شرط خاصي وجود نداشت و از محدوديتهايي كه در مساجد نوع اول ايجاد مي‌شد، خبري نبود. هرچند بايد توجه داشت كه بعضي اوقات، پيرامون هر مذهب براي خود مسجد جداگانه‌اي مي‌ساختند كه پيشنماز و مدرسان آن از پيروان شاخه‌هاي همان مذهب بودند.

- گروه سوم ، شامل مسجد- مدرسه‌ها مي‌شود. با وجود آنكه تعداد اين مسجد - مدرسه ها بسيار اندك و انگشت شمار است، اما اهميت آنها از جهت اينكه دو عملكرد عبادي و آموزشي، همزمان و به موازات يكديگر، هر كدام بخشي از فضاي كالبدي را به خود اختصاص داده‌اند، قابل توجه است. مسجد و مدرسه بسيار جالب آقا بزرگ در كاشان ، و مسجد و مدرسه سيد در اصفهان از بارزترين نمونه هاي اين گروه از مسجدها هستند.

گروه چهارم، شامل مسجدهاي بسيار كوچكي مي‌شود كه عمده‌ترين و شايد تنها عملكرد آنها، جنبه عبادي آنها بوده است و تنها در آنها نماز بجا آورده مي شد. مثلاً در نايين برخي از مسجدهاي كوچك هستند كه مساحتي درحدود ده متر مربع دارند. اين مسجدها توسط افراد خيرخواه در محله‌ها يا در امتداد بدنه بازار و مراكز اقتصادي ساخته مي شدند.

خصوصيات فضاهاي كالبدي مسجد

مسجدهاي اوليه بسيار ساده ساخته مي‌شدند و فضاي كالبدي آنها متشكل از شبستاني بدون در بود كه در جلوي آن حياط يا فضاي باز نيمه محصوري وجود داشت. بتدريج و با گذشت زمان و روي كار آمدن حكومتهاي سلطنتي، بر عظمت و شكوه معماري مسجدها افزوده شد.

در ايران، عناصري از معماري بومي در فضاي كالبدي مسجدها مورد استفاده قرار گرفت. ايوان، يكي از اين عناصر بود. نخست، يك ايوان در شبستان اصلي و سپس دو ايوان روبه‌روي يكديگر كه اغلب يكي به ورودي اختصاص داشت، به ساختمان مسجد اضافه شد. تعداد اين ايوان‌ها در مرحله‌اي از تكامل طرح مسجد، به چهار عدد رسيد. عنصر ديگر، عبارت از چهار طاقي‌هايي بود كه در پيش از اسلام به عنوان بخشي از فضاي آتشكده‌ها و آتشگاهها مورد بهره‌برداري واقع مي‌شد و پس از اسلام بعضي از آنها به عنوان مسجد مورد استفاده قرار گرفت. اين عنصر و گنبد به صورت گنبد خانه، در بخش شبستان اصلي مسجد به كار گرفته شد و بر عظمت فضاي مسجد افزود. بدين ترتيب روند شكل‌گيري فضاي كالبدي مسجد منجر به تكوين طرح فضاهاي چهار ايواني شد.

برچسب ها : تحقيق بررسي نقوش و تزئينات مسجد جامعه يزد , تحقيق بررسي نقوش و تزئينات مسجد جامعه يزد